„Uczyłam się dziecka. Wzięłam to co dziecko mi przekazało i wyraziłam to. Tak powstała metoda montessori”.
O Montessori
Pedagogika Marii Montessori to system edukacyjny, w którym pojmowanie roli nauczyciela oraz miejsce dziecka w procesie wychowania zmieniają się zupełnie. System montessori to przede wszystkim pedagogika doświadczeń dziecka, stworzona na gruncie pedagogiki naturalistycznej.
Dziecko jest autorem własnego rozwoju, jako działający podmiot staje się „budowniczym samego
siebie” poprzez doświadczanie otaczającego świata.
Istotą pedagogiki montessoriańskiej jest poszanowanie dziecka, jego potrzeb oraz natury.
Wszelkie działania nastawione są na wszechstronne, samodzielne kształtowanie nie tylko umysłu i
ciała, ale także osobowości i światopoglądu. Dziecko rozwija się w najlepszych dla siebie
warunkach, dogodnym dla siebie czasie oraz w życzliwym otoczeniu. Wszystkie dzieci od
urodzenia nastawione są na własny rozwój, na osiągnięcie niezależności i przejście od dzieciństwa
do dorosłości, trzeba im tylko w tym pomóc.
Pedagogika montessori umożliwia dziecku rozwój, dzięki któremu staje się osobą ciekawą, otwartą
i pewną siebie. Metoda ta stwarza okazję do radosnego uczenia się, bez potrzeby odwoływania się
do kar i nagród, wyzwala postawę wolności przy jednoczesnym poszanowaniu przyjętych zasad i
norm.
„Nie można być wolnym, jeśli nie jest się samodzielnym. Zatem, aby dziecko zdobyło
niezależność, jego aktywne oznaki wolności osobistej muszą być akceptowane od najwcześniejszego
dzieciństwa.”
Główne założenie pedagogiki M. Montessori to:
-
uczenie przez działanie – czyli zdobywanie wiedzy i kompetencji przez samodzielną
aktywność;
-
samodzielność – poprzez dobór czasu, miejsca i rodzaju pracy oraz prawdziwą ocenę
własnych umiejętności;
-
koncentracja – a więc dokładność i systematyczność podczas działania;
-
lekcje ciszy – czyli nabywanie wprawy w umiejętności zachowania i pracy w ciszy;
-
porządek – poprzez nabywanie umiejętności utrzymywaniu ładu w swoim otoczeniu,
-
społeczne reguły – kształtowane poprzez łączenie w grupy zróżnicowane wiekowo, co
umożliwia wzajemne uczenie się od siebie, pomoc i wsparcie;
-
indywidualny tok rozwoju – gdzie rozwój odbywa się według indywidualnych możliwości i
własnego tempa, dzięki odpowiednio dostosowanym zadaniom.
Otoczenie Montessori
„Danie dziecku wolności nie oznacza pozostawienie go samemu sobie, a już w żadnym
wypadku zaniedbywania go. Pomoc, którą dajemy dziecięcej duszy, nie powinna być pasywną
obojętnością w obliczu spotykających ją trudności. Powinna ona być czułym i uważnym
wspieraniem jej rozwoju.”
W pedagogice montessori to dziecko staje w centrum procesu edukacyjnego jako siła
napędowa działania. Rolą nauczyciela jest wspieranie przez obserwację. Nauczyciel staje się
przewodnikiem poprzez towarzyszenie dziecku w jego drodze rozwoju, zdobywania wiedzy i
nowych kompetencji. To on, jako opiekun tego procesu jest zawsze obok, wychwytując wrażliwe
fazy dziecka, zapoznaje się z jego światem, dostrzega możliwości i przeszkody w procesie rozwoju.
Nauczyciel może udzielić dziecku wskazówek, ale tylko wtedy, gdy ono samo o to poprosi w myśl
zasady „Pomóż mi to samemu zrobić”.
Nauczyciel w montessori
"Dziecko, które naprawdę pokochało swoje otoczenie i wszystkie żyjące stworzenia, które odkryło
radość i entuzjazm w pracy, daje nam powód, by mieć nadzieję … nadzieję na pokój w przyszłości"
Ważną zasadą pedagogiki montessori jest odpowiednio przygotowane otoczenie, a więc
wyposażone w Materiał Rozwojowy Montessori sale dydaktyczne. Oryginalny zestaw pomocy
stanowi podstawę codziennej pracy dzieci wspomagając i kształtując ich wszechstronny rozwój.
Materiał w sposób atrakcyjny i przystępny wprowadza dziecko w świat wiedzy, pozwala na
zdobycie określonych umiejętności. Uzyskane w trakcie pracy doświadczenia umożliwiają dziecku
szybkie przechodzenie od myślenia konkretnego do abstrakcyjnego. Materiał rozwojowy jest
podzielony na kilka działów tematycznych, które odpowiadają wrażliwym fazom w rozwoju:
-
materiał do ćwiczeń praktycznych dnia codziennego: przybory do sprzątania,
przesypywania, przelewania, sortowania, czyszczenia metalu, zapinania itp.
-
materiał sensoryczny - rozwijający poznawanie zmysłowe pobudzające aktywność
umysłową;
-
materiał edukacji językowej – rozwijający zainteresowanie językiem, kształtujący
umiejętność czytania i pisania;
-
materiał edukacji matematycznej
-
materiał do wychowania kosmicznego – wyposaża dziecko w szeroki zakres wiedzy z wielu
dziedzin np. historii, geografii, biologii, astronomii, techniki itp.